چکیده: معماری سرزمین ما همچون گنجینه ای با تاریخ چند هزار ساله است ولی تلاشی هایی که برای معرفی و شناخت آن صورت گرفته سابقه چندانی ندارد و معماران امروز جامعه ما روش برخورد و نحوه استفاده صحیح از این معماری غنی را نمی دانند. متاسفانه این استفاده نادرست به تقلیدهای صرفاً شکلی یا خوانش های غیرمعقول از این معماری منجر شد که این، خود نوعی انقطاع فرهنگی است. تمایل به بازگشت به خود و یافتن هویت های فرهنگی اصیل معماری ایرانی نیازمند به یک اسلوب صحیح مطالعاتی است که به معماران کمک می کند برخوردی صحیح نسبت به این معماری داشته باشند. ساختارگرایی الگویی است که چهار چوب پدیده های فرهنگی را در قالب زبان شناسی بررسی می کند و با شناخت واحدهای معنادار مثل واژگان و قواعد نحوی آن ها، الگوی ساختاری مشخصی را تبیین می کند. معماری نیز می تواند بر اساس این الگوی ساختاری مورد تحلیل قرارگیرد، واحدهای معنایی و قواعد نحوی آن شناخته شود و در نهایت موجب کشف ساختار زبانی آن گردد. در نگاهی ساختارگرایانه به الگوهای معماری ایرانی می توان این واحدها را به چهار عنصر بر اساس مقیاس آن ها تقسیم کرد، این عناصر عبارتند از: 1)عناصر مصالح مانند: کاشی، چوب، سنگ، آجر، ملات و... 2)عناصر سازه ای مانند: کف، دیوار، سقف، ستون، طاق، پاتاق و... 3)عناصر فضایی مانند: ایوان، اتاق، تالار، هشتی، گنبدخانه و... و در آخر4) بلوک های معماری درمقیاس شهری مانند: مدرسه، بازار، مسجد، کاخ و... حال برای شناخت ساختار فضایی معماریِ خود، ما عناصر فضایی و قاعده های ترکیب آن ها را مورد تحلیل قرار می دهیم تا به چارچوب زبانی ساختِ این معماری زیبا دست یابیم. بنای شهر اصفهان به مثابه آرمانشهر دولت صفوی، مبتنی بر آراء حکمی و فلسفی مکتب اصفهان و نماد و تجسّم و تجسّد کالبد فضایی مفاهیم آن است. معماری صفوی و مکتب اصفهان به دلیل تنوع، غنا و الگوهای کامل فضایی آن در تاریخ معماری ایران بهترین گزینه برای تحلیلی با دیدگاهی ساختارگرایانه می باشد. حال که امروز در وضعی قرار گرفته ایم که لزوم درک عمیق آثار معماری گذشته ایران بر هیچ کس پوشیده نیست، شناخت این الگوها روشی برای آشنایی با زبان این معماری است، تا اگر در طراحی دغدغه ی استفاده از این الگوها را داشته باشیم روشی برای مواجهه با آن ها پیش رویمان باشد. مانند هر زبان دیگری که یادگیری ساختار واژگان و قاعده نحویشان به فرد کمک می کند تا آن را طبق برداشت شخصی در کاربرد محاوره ای روزمره به کار گیرد، به همین صورت این دو سطح در معماری ایران نیز بسط پیدا می کند تا طراحان به کمک واژگان فضایی و ترکیب نحویشان در معماری صفوی و با شناخت جوهره ی آن بتوانند امروز گامی نوین در استفاده از معماری غنی ایرانی بردارند.