چکیده: چکیده کشور ایران همواره در معرض بلایای طبیعی بسیاری قرار دارد. در این میان سیلاب در رتبه نخست قرار گرفته و یکی از خطرناک ترین بلایای طبیعی می باشد. با مطالعه شدت و فراوانی وقوع سیل، مشاهده می شود که به رغم کاهش آمار میزان بارش در طی دهه های اخیر، روند وقوع سیلاب همچنان با افزایش روبرو است. عوامل گوناگونی در شدت و میزان تلفات وارده موثر هستند که از میان آن ها می توان به گسترش شهرنشینی و دخالت بی رویه انسان در طبیعت و افزایش تغییرات انسان ساخت اشاره کرد. نتایج این تغییرات در حوضه های تحت تاثیر شهرسازی، به شکل افزایش سطوح نفوذ ناپذیر نمود پیدا می کند که از پیامد های آن افزایش تشکیل آستانه رواناب و وقوع سیل می باشد. از این رو بررسی تغییر در مشخصه های رواناب از طریق تغییر الگوی کاربری اراضی، جهت درک تاثیرات تغییر کاربری و یا پوشش اراضی بر فرآیندهای هیدرولوژیکی سطح زمین ضروری می باشد. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات کاربری اراضی در حوضه منطقه شهری آق قلا در سال های 1989 و 2023 و ارزیابی تاثیر آن بر سیل خیزی منطقه با استفاده از روش های نوین تلفیق مدل هیدرولوژیکی SCS-CN و ابزار ArcCN-Runoff با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) پرداخته است. پس از بررسی الگو های تغییرات کاربری اراضی و ارتفاع رواناب ، نتایج نشانگر آن بود که طی بازه 34 ساله مطالعاتی ذکر شده، بخش گسترده ای از جنگل ها و زمین های کشاورزی از بین رفته و تبدیل به مناطق شهری شده اند و پوشش سایر مناطق ضعیف تر شده و به طور کلی توان هیدرولوژیکی منطقه کاهش یافته است. همچنین حداکثر ارتفاع رواناب تولید شده در سطح حوضه از 899 میلی‌متر در سال 1989 به 909 میلی‌متر در سال 2023 رسیده است که نشانگر افزایش حدود 10 میلی‌متری تولید ارتفاع رواناب می باشد. ضریب رواناب نیز به میزان 2 درصد افزایش داشته است. در ادامه نقشه های الگوی تغییرات کاربری و رواناب با یکدیگر مقایسه شدند و مشاهده شد که تغییرات مکانی تولید رواناب کاملا بر تغییرات مکانی الگوی کاربری اراضی حوضه آبخیز منطبق هستند. بدیهی است که عناصر اقلیمی و فیزیکی مانند بارش های شدید و وسعت حوضه بر وقوع سیلاب در این منطقه تاثیرگذار هستند اما فعالیت های انسانی مانند تخریب جنگل ها و مراتع، چرای بی رویه دام، مدیریت نادرست منابع طبیعی، گسترش شهرنشینی و احداث تاسیسات نامناسب، آثار و شدت سیل را چند برابر می کند. این موضوع تاثیر مستقیم تغییرات کاربری اراضی بر افزایش تولید رواناب و وقوع سیلاب را نشان می دهد.