بیانیه کانون اسلامی اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهرود به مناسبت انتصاب سرپرست جدید دانشگاه
جناب آقای دکتر محمد مهدی فاتح
بسم الله الرحمن ا لرحیم
قالَ رَسُولُ اللّه(ص):
"مَنْ عَمِلَ عَلی غَیْرِعِلْمٍکانَ ما یُفْسِدُ اَکْثَرَ مِمّا یُصْلِحُ "
"هر که بی علم، عمل کند، بیش از آنچه اصلاح کند، اِفساد خواهد کرد (اصول کافی- جلد1- ص 55- روایت 3)
توجه به علم و خردورزی و تکریم عالمان در آموزه های دینی و مبانی اعتقادی ما مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. ارزش علم و دانش به اندازهای است که در نخستین آیاتی که بر وجود رسول گرامی اسلام نازل شد، از خواندن و علم و قلم سخن بمیان آمده و در آیاتی دیگر، خداوند علیم به قلم و آنچه می نویسد سوگند خورده است.
در آیات فراوانی، خداوند انسان را به فراگیری علم و دانش و شناخت اسرار آفرینش دعوت نموده و شناخت و معرفت را یک وظیفه قطعی قلمداد مینماید. اعتبار و ارزشی که قرآن کریم برای علم و عالم قائل شده است برای هیچ موجود دیگری روا نداشته و جاهل را بمنزلۀ نابینائی که راه را نمیشناسد و به سر منزل مقصود نمیرسد، معرفی کرده است. در کلام معصومین علیهم السلام نیز نمونههای فراوانی در مورد ارزش گذاری علم وجود دارد که امکان ذکر آنها در این مختصر وجود ندارد.
در جهان امروز، پیشرفت و توسعۀ کشورها بر مبنای علم و دانش استوار است و آموزش و پژوهش و تولید علم و فناوری به عنوان مهمترین عناصر توسعه در نظر گرفته شده است. در کشور ما نیز بر اساس الگوی اسلامی- ایرانیِ پیشرفت و اسناد بالادستی نظیر چشم انداز بیست ساله 1404 و دیگر برنامه های توسعه، رشد کمّی و کیفی علم و فناوری از جایگاه و اهمیت ویژهای برخوردار است و توسعه انسانی بعنوان رکن اصلی توسعه پایدار و نیروی محرکه پیشرفت و تأمین رفاه و استقلال، مد نظر قرار گرفته است. بیتردید، توفیق در این زمینه و میزان دستیابی به اهداف سند چشمانداز تا حدود زیادی به وضعیت آموزش عالی کشور وابسته است و بدیهی است که توجه به دانشگاهها و دانش آموختگان آنها و حرکت در مسیر علمگرائی و عقلانیّت، در هدایت دولت و جامعه، تقویت فرهنگ، ایجاد زمینههای ابداع و نوآوری، مدیریت فناوریهای نوین، توسعه صنعتی، رونق بازرگانی و استحکام امنیت ملی، نقش مؤثّر و تعیین کنندهای خواهد داشت. لذا همه وظیفه دارند هم به لحاظ آموزههای دینی و هم از نقطه نظر مبانی توسعۀ همه جانبه و اهمیت موضوع، در مسیر اعتلای علمی کشور کوشا باشند.
کانون اسلامی اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهرود، از رویّۀ نیکوئی که وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری در توجه به نظر دانشگاهیان برای انتخاب رؤسای دانشگاهها دنبال مینمایند تقدیر نموده و امیدوار است با تمهیدات وزیر محترم و شورای عالی انقلاب فرهنگی، این رویه در آیین نامۀ مدیریت دانشگاهها نهادینه شده و جایگاه قانونی بیابد. انتصاب شایستۀجناب آقای دکتر محمد مهدی فاتح به ریاست دانشگاه شاهرود، که نتیجۀ این رویکرد جدید است به جامعۀ دانشگاهی، مردم و مسئولین محترم تبریک عرض نموده و از زحمات هشت سالۀ جناب آقای دکتر علی مراد زاده در این مسئولیّت تشکر مینماید. اکنون که با مدیریت جدید، نشاط و طبیعتاً انتظارات تازهای در این دانشگاه ایجاد شده است، لازم میدانیم به موارد ذیل به اختصار اشاره نموده و امیدواریم شاهد تحولات بیشتر و حرکت مؤثّرتر دانشگاه در جهت مأموریتهای محوله باشیم:
1- اگر همه به دانشگاه بعنوان یک سرمایه ملّی نگاه کنند، از ظرفیتهای دانشگاه در جهت حفظ و تقویت منافع ملّی استفاده خواهد شد و پیرو آن، خود را ملزم و متعهد به حفظ و حمایت از استقلال دانشگاه و تقویت آن خواهند دانست و امکان دخالت و بهرهبرداری ابزاری از دانشگاه توسط افراد یا جریانها از بین خواهد رفت و مسیر برای انجام وظایف اصلی دانشگاه و ظهورآثار و نتایج مطلوب، هموارتر خواهد گردید.
2- مدیریت در دانشگاهها، قابلیتها و ویژگیهای خاصّی را طلب مینماید و طبیعتاً الزامات و محدودیّتهای خاصی را نیز همراه خواهد داشت. لذا مقایسه مدیریت دانشگاه با سایر دستگاههای اداری و اجرائی از وجاهت لازم برخوردار نیست و ضمناً ارزیابی آن باید با توجه به شاخصها و استانداردهای خاص خود صورت پذیرد. درک صحیح این موضوع میتواند به چرائی و چگونگی برخی تصمیمات در دانشگاه کمک نماید.
3- مأموریت اصلی دانشگاه، ارائۀ خدمات آموزشی و پژوهشی مؤثّر در جهت تربیت کادر تخصصی مورد نیاز جامعه در سطح ملی بوده و انتظارات از دانشگاهها باید معقول، منطقی، در چهارچوب مأموریت محوله و با توجه به امکانات، توان و بودجه دانشگاه مطرح گردد. بدیهی است مشارکت همه دانشگاهیان و هم افزائی نیروهای موجود، در انجام این مأموریت حائز اهمیت است. با احترام به همه بخشهای فعال در پیشبرد اهداف دانشگاه، بی تردید، اعضای محترم هیأت علمی در ایفای وظایف علمی- پژوهشی دانشگاه نقش بی بدیل و ویژهای دارند و حفظ شئونات و جایگاه آنان در تحقق رسالت اصلی دانشگاهها تأثیر تعیین کنندهای خواهد داشت. بدیهی است که لازمۀ رسیدن به اهداف این مأموریت در سطح مطلوب، با تداوم و تقویت همکاری صمیمانه و با نشاط مجموعه محترم کارکنان دانشگاه، با اعضای هیأت علمی و مدیریت دانشگاه امکان پذیر خواهد بود.
4- باید به قانون احترام گذاشت، به گونهای که همه در سایۀ حاکمیت قانون احساس آرامش و امنیت کنند. رعایت قانون، زمینۀ دخالت سلایق و ملاحظات سیاسی - جناحی یا گرایشهای صنفی – رشتهای را در تصمیم گیریها از بین خواهد برد و در صورتی که اشکالاتی در خصوص اجرائی کردن برخی قوانین وجود داشته باشد، باید با بازنگری در آئین نامهها و اصلاح آنها از مسیرهای قانونی و تعریف شده، برای رفع نقائص احتمالی اقدام نمود. لازم به ذکر است که برای تحقق حاکمیت قانون و هدایت امور در مسیر صحیح خود، توجه بیش از پیش به آئین نامۀ مدیریت دانشگاه و اصلاح و تقویت ارکان دانشگاه و هیأتها و شوراهای تخصصی از اولویت خاصی برخوردار میباشد.
5- فرهنگ یک مقوله حائز اهمیت، پیچیده، جامع و چند بعدی است و دانشگاه نیز بعنوان بخشی از جامعه در فضای فرهنگی و ارزشهای اسلامی– ایرانیِ حاکم بر جامعه فعالیت مینماید والبته میتواند اثرات متقابلی در این خصوص بین دانشگاه و جامعه وجود داشته باشد. استفادۀ ابزاری و پرداختن به امور شکلی و بظاهر فرهنگی و دخالت دادن آن در مسائل پرسنلی و استخدامی، تبدیل وضع و ارتقاء نه تنها کمکی به بهبود وضعیت فرهنگی دانشگاه نخواهد کرد بلکه میتواند اثرات مخرّب و معکوسی ببار آورده و اهداف مورد انتظار را مخدوش نماید. ارزیابی اینکه روشهای اِعمال شده تاکنون، تا چه حد در ارتقای وضعیّت فرهنگی دانشگاهها اثرگذار بوده است و آسیب شناسی این روشها را، بدور از هر گونه جنجال و جو زدگی، باید در اولویتهای آیندۀ مدیریت کلان آموزش عالی کشور و دانشگاهها مورد توجه ویژه قرار داد.
6- هنوز از نظر کمّی، در فضاهای آموزشی و آزمایشگاهها کمبودهائی وجود داردکه باید با برنامهریزی مناسب و همه جانبه و پرهیز از بخشی نگری به رفع آنها اقدام و ضمناً توازن و تعادل مناسبی در توسعۀ رشتهها و فضاهای فیزیکی برقرار شود ولی آنچه که بیش از موارد فوق باید به آن توجه کرد، اهتمام به بهبود کیفیت و تغییر در نگرش و شیوههای ارائۀ خدمات علمی– پژوهشی است. بدیهی است توسعۀ کیفی میتواند درارتقاء رتبه دانشگاه در کشور و پاسخگوئی به نیازهای ملّی و محلّی نقش مؤثّری را ایفا نماید.
7- تعامل دانشگاه و بیرون دانشگاه را نباید و نمیتوان فقط در استفاده از امکانات، فضاهای فیزیکی، سالنها و تأسیسات ورزشی دانشگاه تعریف کرد و چنین رویهای میتواند توهین به شأن و جایگاه واقعی دانشگاه تلقی گردد. تعامل واقعی با توجه به توان تخصصی دانشگاه درمشاوره و ارائه طریق علمی و تخصصی برای رفع معضلات شهرستان، استان و کشور محقق خواهد شد و متقابلاً کمک مدیران و مسئولین محترم شهرستان و مرکز استان، نمایندۀ محترم مردم در مجلس شورای اسلامی و امام جمعه معزز در رفع مشکلات دانشگاه میتواند بخشی از همین تعامل در نظر گرفته شود.
8- کمک به رفع مشکلات صنفی اعضای محترم هیأت علمی، کارکنان شریف و دانشجویان عزیز بایستی به طور عام مورد توجه مدیران محترم آموزش عالی کشور باشد. شناسائی ظرفیتهای بالقوۀ مدیریتیِ درون مجموعه، اعم از هیأت علمی و کارمند، و تربیت مدیران جدید، بکار گیری خرد جمعی و ترغیب آحاد دانشگاهیان به مشارکت در اداره امور و توجه به نظرات و انتقادات سازندۀ آنها، تقویت شوراهای تخصصی، حذف بوروکراسی و روان سازی امور، توجه بیشتر به حل مشکلات و رفع موانع احتمالی برای بهره برداری علمی افزونتر دانشجویان و پیشرفت آنها، از دیگر مواردی است که امیدواریم در برنامهریزیهای آینده دانشگاه مد نظر قرار گیرند.
9- دانشجویان فرزندان ما هستند. بی شک، آینده از آنِ فرزندان ما است. به فرزندان خود اعتماد کنیم. در راستای اعتماد سازی، از هم اکنون اجازه دهیم آنها در طراحی،برنامه ریزی و تصمیم سازی برای آینده در حد توان مشارکت و تمرین نمایند. نظرات انتقادی آنها را تحمّل کنیم و با ممانعت از امنیّتی شدن فضای دانشگاه و حاکم نمودن جوّ آرامش و صمیمیت، امنیّت آنها را در اظهار نظر در چهار چوب قانون، تضمین نمائیم.
در خاتمه،یک بار دیگراین تحوّل بزرگ را در دانشگاه شاهرود گرامی داشته و برای جناب آقای دکتر فاتح و همکارانشان آرزوی موفقیّت مینمائیم و آمادگی خود را برای انتقال نقطه نظراتِ اعضای محترم هیأت علمی به ایشان، در جهت بهبود ادارۀ امور دانشگاه اعلام می داریم.
کانون اسلامی اعضای هیأت علمی دانشگاه شاهرود
20/1/93