یکی از وظایف رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران، تعیین سیاستهای کلی نظام است؛ به نظر میرسد آنچه باعث نامگذاری خاصی برای یک سال توسط مقام معظم رهبری میگردد، ضرورتهای ملی، بینالمللی، فرهنگی، اقتصادی و … باشد.
نامگذاری سالها در ایران توسط مقام معظم رهبری موجبات تفسیرها و تأویلهای متفاوتی را از سال در پیش رو فراهم میسازد. بسیاری از مردم و مسؤولین در دقایق اولیه تحویل سال نو منتظر اعلام نامگذاری برای سال جدید هستند تا به نوعی نقشهی راه خود را در سال پیش رو بدانند. مطابق اصل ۱۱۰ قانون اساسی یکی از وظایفی که برای رهبری در نظام جمهوری اسلامی ایران تعریف شده است، تعیین سیاستهای کلی نظام میباشد. شاید بتوان اعلام یک شعار برای هر سال را در راستای این وظیفه دانست.
تا سال ۱۳۷۸ که نقطهی عطفی در نامگذاری سالها از طرف رهبری معظم انقلاب بوده است، نامگذاری سالهای قبل از آن بیشتر با موضوعات اخلاقی در ارتباط بوده است. موضوعاتی همچون پرهیز از اسراف، وجدان کاری، پایداری در مواضع اسلامی انقلابی و موضوعاتی از این دست. اما از سال ۱۳۷۸ که مصادف بود با یکصدمین سالروز تولد امام خمینی (ره)، نامگذاری سالها در ایران با جنب و جوش خاصی به خصوص در میان مسؤولان ادارات، نهادها، ارگانها و …برقرار گردید.
با این وجود برای نامگذاری یک سال میتوان به موارد مختلفی اشاره داشت. به نظر میرسد آنچه باعث نامگذاری خاصی برای یک سال توسط مقام معظم رهبری میگردد، ضرورتهای ملی، بینالمللی، فرهنگی، اقتصادی و … میباشد.
دستهای از این نام گذاریها بر اساس ضرورتهای اجتماعی-اقتصادی میباشد که از جمله آن میتوان به اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف؛ کار مضاعف و تشویق به جلوگیری از اسراف اشاره داشت. دسته ای دیگر به موارد بینالمللی مربوط میباشد. مانند نام گذاری سال ۱۳۸۵ به نام مبارک پیامبر اعظم (ص) که در پی اهانت به ساحت مقدس آن بزرگوار انجام شد. دسته ای دیگر به موارد فرهنگی و مذهبی مربوط میباشد، همچون سالهای امام علی(ع) و امام حسین (ع) و سال امام خمینی (ره).
دستهای دیگر نیز به موارد داخلی مربوط میباشد. برای این مورد نیز میتوان به نامگذاری چند سال با عناوین اتحاد ملی و انسجام اسلامی، پاسخگویی مسئولان و … اشاره داشت. در جدول ذیل میتوان نام گذاری (شعار) سالهای اخیر را مشاهده نمود.
امسال ششمین سال متوالی است که نامگذاری سال ها، سمت و سوی اقتصادی دارد شعارامسال که «حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی است» نیز نگاهی به شرایط موجود در کشور در سال جاری دارد.اما حماسه چیست و چرا امسال این گونه نامگذاری شد؟ حماسه (epic) در لغت به معنای دلاوری و شجاعت است. حماسه گونهای از متون وضعی است که به توصیف اعمال پهلوانی یا افتخارات و بزرگیهای قومی یا فردی میپردازد. در حماسه سخن از جنگها و مبارزاتی است که یک ملت برای ادامهی حیات یا استقلال و شکست توطئههای دشمن خود، انجام داده است.از این رو، حماسهی هر ملتی نمایانگر آرمانهای آن ملت است. حماسه معمولاً با ایام و لحظات خاصی از حیات ملی یک قوم یا ملت در ارتباط است و اگر ملتی بخواهد جهت حفظ استقلال خویش افتخارآفرینی (حماسهآفرینی) کند، بایستی عوامل مؤثر در موفقیت حماسه را بشناسد و بر آن اساس برنامهریزی و عمل نماید.
ویژگی ممیزهی امسال با سنوات قبل، همان اتفاقی است که میبایست منجر به حماسه در بُعد سیاسی نیز باشد. از این جهت شاید ویژگی حماسه، بیانگر عظمت کار و البته مسئولیت سنگین همهی کسانی است که این دو بُعد (سیاسی و اقتصادی) در حیطهی وظایف آنهاست. سؤالی که در اینجا پیش میآید این نکته است که چه کسانی باید به خلق حماسه در بُعد سیاسی و اقتصادی دست بزنند؟ بنا بر فرمودهی رهبر معظم انقلاب اسلامی، «همهی سلیقهها و جریانهای معتقد به جمهوری اسلامی باید شرکت کنند؛ این هم حق همه است، هم وظیفهی همه است.» بنابراین خلق حماسهی سیاسی یک وظیفه و حق همگانی است که همه در آن سهیم هستند.
مریم منصوری
خبرنگار روابط عمومی دانشگاه شاهرود