چکیده: در این مطالعه از یک مدل عددی به‌منظور بررسی انتقال رسوب بار بستر و بار معلق در سراشیبی های تند ازجمله سرریزها صورت پذیرفته است. به همین منظور از یک سرریز ذوزنقه‌ای لبه پهن استفاده‌شده است. در این پژوهش از نرم‌افزار SSIIM که به‌صورت سه‌بعدی معادلات جریان و رسوب را لحاظ می‌کند، استفاده گردیده است. نرم‌افزار SSIIM بر مبنای رویکرد احجام محدود با شبکه سازمان‌یافته سه‌بعدی طراحی‌شده و در آن معادلات ناویر استوکس و معادلات انتقال و انتشار برای حمل رسوبات حل می‌شوند. در ادامه به‌منظور بررسی صحت نتایج و توانایی مدل عددی، نتایج با اطلاعات آزمایشگاهی مقایسه شد. نتایج نشان داد برای یک سرریز، افزایش نیروی جریان که ناشی از افزایش سرعت جریان در اثر کاهش عمق بر روی سراشیبی سرریز است؛ باعث حمل و حرکت رسوبات بر روی سرریز می شود. با توجه به اثر شیب بر روی حرکت رسوبات در بالا دست سرریز، کل رسوبات به‌صورت معلق بر روی سرریز منتقل می‌شود و هیچ گونه ته نشست رسوبی قابل‌توجهی برای ناحیه بالادست سرریز قابل عنوان نیست و ته‌نشست رسوب در پایین دست همان‌طور که انتظار می رود در ناحیه مربوط به کاهش سرعت اتفاق می-افتد. نتایج نشان داد مدل عددی SSIIM به خوبی می‌تواند الگوی انتقال رسوب را در اطراف سرریز پیش‌بینی کند. سپس رسوب عبوری از روی سرریز تحت 8 دبی به مقادیر 0.015 ، 0.02 ، 0.025 ، 0.031 ، 0.036 ، 0.043 ، 0.049 ، 0.057 متر مکعب بر ثانیه و قطرهای مختلف رسوبات مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا که برای هر دبی جریان، قطر ذرات تا حدی افزایش می‌یابد که دیگر ذرات قادر به عبور از روی سریز نباشند و تغییرات بستر فقط قبل از سریز شکل می‌گیرد در نتیجه، نتایج این آزمایش عددی نشان داد که قطر ذرات رسوبی که قادر به عبور از روی سر ریز نبوده‌اند به ترتیب دبی‌های ذکر شده برابر 0.00017، 0.00033، 0.00065، 0.0016، 0.0026، 0.0052، 0.0072 و 0.011 متر می‌باشد. در نهایت نتایج نشان داد در حالتی که شرایط جریان ثابت باشد، با افزایش قطر رسوبات نیروی مقاوم به محرک در حرکت رسوبات افزایش می یابد. ذرات رسوبی سقوط کرده و دیگر ذرات قادر به عبور از روی سرریز نیستند. سپس از نتایج حاصل، رابطه‌ای جهت تخمین حداکثر قطر ذرات رسوبی عبوری از روی سرریز به دست آمد.