چکیده: در تحقیق حاضر با استفاده از مطالعه آزمایشگاهی و عددی، مدیرت بهره برداری و برداشت مصالح رودخانه ای با توجه به آورد رودخانه برای احیای بهتر حفره های برداشت مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا متغیر های شکل برداشت، فاصله بین حفره ها، فاصله حفره ها از دیواره و عمق برداشت ارزیابی گردید. کانال آزمایشگاهی مورد استفاده در این تحقیق، مستقیم با مقطع مستطیل شکل و به طول 14 متر، عرض 1.5 متر و ارتفاع 0.5 متر بود و از مصالح با متوسط قطر 1 میلیمتر استفاده شده است. همچنین برای مدلسازی عددی از نرم افزار CCHE2D بهره گرفته شد. نتایج بدست آمده از مطالعه آزمایشگاهی و مدلسازی عددی نشان می دهد که دورتر شدن حفره پایین-دست، تاثیری بر حجم پرشده حفره بالادست ندارد اما برداشت نزدیک دیواره کانال موجب کاهش 25 درصدی حجم پرشده حفره بالادست نسبت به برداشت در مرکز کانال می شود که مستقل از شکل برداشت می باشد. در شرایط برداشت در راستای طول کانال، با افزایش فاصله بین حفره ها حجم پرشدگی حفره پایین دست کاهش یافته که مستقل از فاصله حفره تا دیواره است اما در شرایط برداشت در راستای عرض کانال و در مرکز کانال، با افزایش فاصله بین حفره ها، حجم پرشده حفره پایین دست افزایش می یابد و در برداشت نزدیک دیواره کاهش خواهد یافت. با افزایش نسبت طول به عرض حفره از میزان پرشدگی و پیشروی حفره به سمت پایین دست کاسته شده و ماکزیمم عمق حفره افزایش می یابد. دو برابر کردن نسبت طول به عرض حفره سبب کاهش حدود 30 درصد از حجم پرشده خواهد شد. از طرفی برای نسبت های طول به عرض حفره کوچکتر از 1.2 ، حفره کاملا پر می شود و شکل برداشت بی تاثیر است. با تغییر عمق حفره با حجم ثابت اولیه، تغییری در حجم پرشده حفره بالادست و پایین دست اتفاق نمی افتد اما با کاهش عمق حفره با حجم متغیر، حجم پرشده حفره پایین دست در حدود 15 درصد افزایش می یابد. با توجه به نتایج بدست آمده از مطالعه آزمایشگاهی و مدلسازی عددی می توان نتیجه گرفت که برداشت در راستای عرض کانال به مراتب بهتر از برداشت در راستای طول کانال است و هر چه نسبت طول به عرض حفره کمتر باشد پرشدگی بهتر بوده و فاصله نقاط برداشت کاهش می یابد که از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است. در صورتی که برداشت در راستای طول انجام شود باید سعی شود که برداشت بصورت سطحی و در عمق های کمتر صورت پذیرد.