چکیده: محدودیت منابع آب به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیمی ایران، بهره برداری بهینه از منابع آب موجود در سطح کشور را امری اجتناب ناپذیر می سازد. با توجه به مصرف بیش از نود و سه درصد منابع آب در بخش کشاورزی، تعیین الگوی بهینه کشت یکی از روش های مؤثر برای حل بحران آب می باشد. جهت نیل به این هدف، تهیه نقشه کاربری اراضی یکی از اقدامات ضروری می باشد. با توجه به اینکه بررسی وضعیت اراضی کشاورزی نیازمند زمان و هزینه زیادی می باشد و اکثر داده ها دقیق و کاربردی نمی باشند، امروزه استفاده از داده های سنجش از دور به دلیل صرف هزینه، زمان کمتر، دقت بالا، یکپارچه و وسیع بودن در مقایسه با سایر روش های گردآوری اطلاعات مورد توجه قرار گرفته اند. در این مطالعه سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغات دشت ورامین توسط فناوری سنجش از دور به کمک نرم افزار ENVI و تصاویر ماهواره-ای Landsat 8 سنجنده OLI تعیین شده و توسط بازدید میدانی اعتبارسنجی گردید. نقشه کاربری اراضی تهیه شده توسط تصاویر ماهواره ای با روش ماشین پشتیبان بردار (SVM)، توسط بازدید میدانی صورت گرفته در 1030 نقطه اعتبار سنجی گردید، نتایج اعتبارسنجی صحت کلی 81/91 درصد و ضریب کاپا 89/0 را نشان داد. با توجه به مساحت زیر کشت هر محصول، میزان نیاز آبی محصولات توسط روش پنمن- فائو-مونتیت بدست آمد، سپس با در نظر گرفتن عملکرد و نیاز آبی هر محصول، میزان آب مجازی آن محاسبه گردید. در نهایت جهت تعیین الگوی بهینه کشت، سه سناریو با توجه به نیاز آبی به صورت کاهش مقدار 10 ، 20 و 30 درصد از سطح زیر کشت سه محصول اول و افزایش آن مقدار به سطح زیر کشت سایر محصولات با نیاز آبی کمتر تعریف گردید. در هر سه سناریو مورد مطالعه آب مصرفی کل کاهش یافته در حالی که تغییرات سود کشاورز روند مشخصی نداشته ولی در اکثر حالت ها کاهش یافته است. از سوی دیگر میزان کاهش آب مصرفی نیز چندان قابل توجه نبوده و به نظر می رسد توصیه این سناریو از نقطه نظر اقتصادی و زیست محیطی مقرون به صرفه نباشد. همچنین تغییر الگوی کشت با توجه به آب مجازی در سه سناریو در دو دسته سه تایی و پنج تایی مورد مطالعه قرار گرفت. در سناریو اول از سطح زیر کشت سه یا پنج محصول اول با بیش ترین میزان آب مجازی به میزان 10، 20 و 30 درصد کاسته و به سایر محصولات با آب مجازی کم تر افزوده شد. در سناریو دوم به ترتیب از سطح زیر کشت محصولاتی که آب مجازی بیشتری مصرف نموده به میزان 10 ،20 و 30 درصد کاسته و به صورت دسته های سه تایی و پنج تایی به دسته بعدی که آب مجازی کمتری نسبت به دسته اولی داشته اضافه شده است. در سناریو سوم محصولات به ترتیب کاهش آب مجازی به دسته های سه تایی و پنج تایی تقسیم شده و از هر کدام 10، 20 و 30 درصد از سطح زیر کشت کم شده و به سه و یا پنج محصول انتهایی که کمترین میزان مصرف آب مجازی را دارند اضافه شده است. در مجموع بررسی همه سناریوهای مورد مطالعه نشان داد که بهترین سناریو پیشنهادی قابل اجرا با هدف کمینه کردن آب مصرفی و بیشینه کردن سود کشاورزان منطقه مربوط به کاهش 30 درصدی از سطح زیر کشت جو، گندم، یونجه و افزودن آن به گوجه فرنگی، ذرت، طالبی و یا بادمجان، خیار، گوجه فرنگی بوده است. در اولین حالت کاهش آب مجازی 12/1 درصد و افزایش سود کشاورز 79/3 درصد و دومین حالت میزان افزایش سود 42/6 درصد وکاهش آب مجازی 9/14 درصد بوده است.