چکیده: نسار مس چاه‌شیرین در حاشیه شمالی پهنه ساختاری- رسوبی ایران مرکزی در زیر پهنه سبزوار و بخش غربی نوار آتشفشانی- رسوبی ترود چاه‌شیرین قرار گرفته است. این محدوده در 110 کیلومتری جنوب شهرستان دامغان در استان سمنان قرار دارد. سنگ‌های دربرگیرنده کانسار مورد مطالعه از نظر سنگ‌شناسی شامل سنگ‌های آندزیت، بازالت و سنگ‌های آذرآواری نظیر لیتیک توف و آگلومرا به سن ائوسن هستند. پهنه‌های دگرسانی که در این منطقه مشاهده شده شامل دگرسانی کربناتی، سیلیسی، آرژیلیتی، سریسیتی و اکسیدهای آهن در اطراف رگه‌ها است. مطالعات صحرایی و کانه‌نگاری مشخص می سازد که کانه‌زایی مس در منطقه چاه‌شیرین بیشتر به‌صورت رگه‌- رگچه‌ای، دانه‌پراکنده، پرکننده حفرات و جانشینی در سنگ میزبان آندزیت، بازالت و توف رخ داده است. عوامل اصلی کنترل‌کننده کانه‌زایی در منطقه، درز و شکاف و گسل‌ با روند شمال‌شرق- جنوب‌غرب است. کانی‌های تشکیل‌دهنده منطقه چاه‌شیرین در سه مرحله هیپوژن (بورنیت، کالکوپیریت)، سوپرژن احیایی (کالکوسیت، کوولیت، دیژنیت) و سوپرژن اکسیدی (مالاکیت، آزوریت، اکسید و هیدروکسیدهای آهن) رخ داده است. باطله‌های منطقه مورد مطالعه را کوارتز و کلسیت تشکیل می‌‌دهد. طبق نتایج آنالیزهای ژئوشیمیایی منطقه مورد مطالعه، ترکیب شیمیایی سنگ‌های آتشفشانی با ماگمای کالک‌آلکالن و از لحاظ تکتونیکی با حاشیه قاره و محیط‌های فرورانش در ارتباط است. سنگ‌های آتشفشانی منطقه طبق نمودار بهنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه، غنی‌شدگی قابل ملاحظه‌ای از عناصر کوچک یون LILE مانند ،Rb K و تهی‌شدگی از عناصر بزرگ یون HFSE مانند Nb و Ti نشان می‌دهد که این امر مشخصه ماگماهای مشتق‌شده از گوشته در منطقه فرورانش است. مطالعات ژئوشیمی نشان می‌دهد که عنصر مس بیشترین همبستگی را با نقره دارد، درحالی‌که نقره کانی مستقلی تشکیل نداده است بنابراین در شبکه کانی‌های مس‌دار جایگزین شده است. نتایج به‌دست آمده از مطالعات میانبارهای سیال بر روی کانی کلسیت، فراوانی دمای همگن شدن را بین 100 تا 110 درجه‌سانتی‌گراد و شوری با میانگین 8 درصد وزنی معادل Nacl و به دلیل نبود شواهد جوشش عمق بیشتر از 150 متر را نشان می‌دهد. احتمالاً صعود سیالات گرمابی و اختلاط آن با آبهای جوی سرد با شوری کم، سبب تشکیل کانسار مورد مطالعه شده است. در نتیجه با توجه به مطالعات سنگ‌شناسی، دگرسانی، کانی‌شناسی، ژئوشیمی و سیالات درگیر می‌توان نتیجه گرفت که محدوده اکتشافی چاه‌شیرین مربوط به سیالات گرمابی است که باعث تشکیل کانه‌زایی رگه‌ای مس از نوع رگه‌ای گرمابی شده است