چکیده: در بسیاری از کشورها، تونل‌ها در خاک و سنگ با استفاده از روش تونل‌زنی جدید اتریشی (NATM) ساخته می‌شوند. تونل دوقلوی بزرگراهی حکیم با طولی در حدود 1000 متر، به روش سنتی اجراشده است. عرض مفید راه 5/14 متر و شیب طولی مجاز تونل 5 % در نظر گرفته‌شده است. این تونل با ارتفاع تقریبی 13/9 و عرض 17/9 متر به روش NATM در هفت مرحله به روش گالری‌های کناری اجراشده است. هدف از این پایان‌نامه، تحلیل پایداری تونل‌های بزرگراهی، طراحی نگهداری موقت و کنترل جابجایی این سازه‌ها می‌باشد. در این پژوهش، تحلیل پایداری تونل‌ها با استفاده از سطح تراز خطر ساکورایی، روش عددی و نتایج ابزار دقیق صورت گرفت. درنهایت سیستم نگهداری ترکیبی با استفاده از روش مقطع معادل برای تونل موردمطالعه پیشنهاد گردید. جابه‌جایی‌های القایی از روی تجربه و مشاهده با تنظیم سرعت حفاری، فاصله بین جبهه کار تونل و نگهداری، حفاری جزئی جبهه کار و بستن کف کنترل می‌شود. در این پایان‌نامه با استفاده از روش تفاضل محدود تأثیر طول گام، توالی حفاری بهینه، الگوهای حفاری و اثر متقابل دو تونل بر هم بررسی شد. با توجه به نتایج، هر چه اختلاف بین دو طول گام قسمت سقف و پله در هر گالری کمتر باشد، اختلاف بین جابجایی‌ها و روند تغییرات کمتر می‌شود. این نتایج همچنین نشان می‌دهد که بسته شدن سریع حلقه نگهداری و مرحله حفاری گالری مرکزی (گالری وسط) از عوامل مهم در کنترل تغییر شکل تونل و نشست سطح در تونل زمین نرم می‌باشد. بسته شدن سریع حلقه با اتخاذ حجم حفاری بزرگ‌تر مؤثرتر از اتخاذ حجم حفاری کوچک‌تر برای محدود کردن تغییر شکل تاج تونل و نشست سطحی در تونل زمین نرم در عمق کم است اگر پایداری جبهه کار به‌اندازه کافی حفظ‌شده باشد. چهار الگوی مختلف با توالی‌های متفاوت موردبررسی قرار گرفت. با توجه به نتایج کاهش فاصله دهانه آزاد حداکثر جابجایی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. در این حالت باقی ماندن پله جابجایی نهایی را بیش از 70٪ کاهش می‌دهد. نزدیک‌تر شدن فاصله نگهداری کامل جابه‌جایی نهایی را بیش از 50٪ درصد کاهش می‌دهد. اگر دو تونل مجاور دور از هم به‌طوری‌که مناطق تأثیر آن‌ها روی‌هم نیفتد ساخته شد، سپس تونل‌ها را به‌صورت انفرادی می‌توان به‌طور جداگانه به‌عنوان تونل تکی در نظر گرفت و همین‌طور تحلیل کرد. توجه ویژه به اثر فاصله پس فازها بین جبهه کار تونل دوقلوی حفاری‌شده (LT) و مکانیسم انتقال بار بین دو تونل پرداخت‌شده است. همچنین اثر متقابل بین دو تونل برای مقادیر نسبت عرض ستون به قطر تونل از W/D = 1 و یا بیشتر ناچیز است. درنهایت برای کنترل و مهار جابجایی‌های اطراف تونل نیز با در نظر گرفتن المان‌های مختلف موجود در نرم‌افزار FLAC3D و مدل کردن آن‌ها در شرایط منطقه، سیستم نگهداری مناسب برای تونل تعیین شد،و ضرایب اطمینان سیستم نگهداری توسط نرم‌افزار PCACOL به دست آمد.