چکیده: در این پایان نامه انرژی صرف شده برای خردایش سنگ در انفجار توده سنگ معدن مس سونگون اندازه‌گیری شده است. بدین منظور دو زون از معدن شامل دیواره دایکی و زون ماده معدنی در قسمت میانی پله‌های معدن مس سونگون انتخاب شده است. در هر زون توزیع حجمی بلوک های برجای توده سنگ، خواص ژئومکانیکی ماده سنگ و توزیع دانه بندی توده سنگ خرد شده بعد از انفجار اندازه گیری شده و با استفاده از رابطه پیشنهادی حَمدی انرژی خردایش در فرآیند انفجار تعیین شده است. برای تعیین توزیع حجمی بلوک های برجا، ابتدا خصوصیات هندسی ناپیوستگی های هر زون با استفاده از خطوط برداشت، برداشت شده و تعداد دسته درزه ها تعیین گردید. سپس با مشخص کردن توبع توزیع احتمال حاکم بر خصوصیات هندسی ناپیوستگی های هر دسته درزه، هندسه توده سنگ با استفاده از مفهوم شبکه شکستگی مجزا شبیه سازی شد و در نهایت با استفاده از نرم افزار 3DEC حجم بلوک ها تعیین و توزیع حجمی بلوک ها مشخص گردید. در مرحله بعد با نمونه گیری از محیط معدن، خواص فیزیکی و ژئومکانیکی ماده سنگ نظیر چگالی، مقاومت فشاری تک محوری، چقرمگی شکست مود کششی، سرعت صوت در سنگ و ... با روش های استاندارد موجود اندازه گیری شد. در مرحله آخر با تهیه عکس هایی از کپه های انفجار و با استفاده از نرم افزار Goldsize و آنالیز عکس ها توزیع دانه‌بندی قطعات سنگی خرد شده تعیین و نمودار روزین- راملر بر آن‌ها برازش شد. طبق رابطه پیشنهادی حمدی انرژی خردایش انفجار به تفاوت سطح کل قطعات سنگ خرد شده و سطح کل بلوک های برجای توده‌سنگ مرتبط است. بنابراین از روی توزیع حجمی بلوک های برجا و قطعات خرد شده، مساحت ها تعیین و با استفاده از خواص ژئومکانیکی ماده سنگ، انرژی خردایش انفجار توده سنگ برای هر زون محاسبه شد. نتایج حاصل نشان داد در زون های دایک و مواد معدنی به ترتیب 9/6 و 13/6 درصد از کل انرژی حاصل از انفجار صرف خردکردن سنگ می‌شود و بقیه انرژی صرف مسائل زیان‌باری مانند لرزش زمین، لرزش هوا، پرتاب سنگ، عقب زدگی و … می‌شود. همچنین ارزیابی نتایج نشان داد در الگوهای با ابعاد بزرگ‌تر (فاصله‌داری و بارسنگ بزرگ‌تر) میزان انرژی خردایش بیش‌تر است. این امر نشان‌گر این است که در الگو‌های با ابعاد کوچک‌تر انرژی بیشتری به هدر می‌رود. بنابراین لازم است الگوی انفجار دقیق‌تر طراحی شود تا ضمن کاهش هدر رفت انرژی، نتایج مطلوبی نیز حاصل شود.