چکیده: موتور توسعه اقتصادی در هر کشور معمولا متکی بر مزیت‌های آن کشور است. آلومینیوم به دلیل خصوصیات برجسته و کاربرد گسترده در صنایع حائز اهمیت فراوان است. ایران با استخراج بوکسیت از معادن داخلی به ویژه معادن اطراف شهرستان جاجرم واقع در استان خراسان شمالی و یزد در حال تولید آلومینا است و در حال حاضر حدود دوسوم از نیاز کشور به آلومینا از طریق واردات تامین می‌گردد. یکی از مناسب‌ترین فنون‌استراتژیک برنامه‌ریزی و تجزیه و تحلیل استراتژی، تکنیک تجزیه و تحلیل نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها، تهدیدها (SWOT) است که امروزه به عنوان ابزاری نوین برای تحلیل عملکردها و وضعیت شکاف، مورد استفاده طراحان و ارزیابان استراتژی قرار می‌گیرد. قلمرو این روش، وسیع وگسترده است و در واقع یک چهارچوب مفهومی برای تحلیل‌های سیستمی محسوب می‌شود که امکان بررسی عوامل و مقایسه تنگناها، تهدیدها، جنبه‌های آسیب‌زننده، فرصت‌ها، تقاضاها و موقعیت‌های محیط بیرونی را همراه با نقاط قوت و ضعف استراتژی به وجود می‌آورد. SWOT سرواژه‌ی عبارات قوت‌ها (Strengths) ، ضعف‌ها (Weaknesses) ، فرصت‌ها (Opportunities) و تهدیدات (Threats) است. با استفاده از این تحلیل این امکان حاصل می‌شود که اولاً به تجزیه تحلیل محیط‌های داخلی و خارجی سازمان یا صنعت مورد مطالعه پرداخته و ثانیاً تصمیمات استراتژیکی اتخاذ نمود که با توجه به وضعیت حال سازمان یا صنعت مورد مطالعه راهکار و استراتژی‌های مناسب برای پیشرفت هر چه بهتر سازمان تدوین شود. برای تدوین استراتژی توسعه صنعت آلومینیوم ایران مجموعه محیط داخلی صنعت آلومینیوم شامل تمام واحدهایی که در فرآیند کامل تولید فلز آلومینیوم از استخراج تا کارخانه‌های ذوب و استحصال فلز آلومینیوم قرار دارند و نیز محیط پیرامون و اثرگذار بر این مجموعه مورد مطالعه قرار گرفته، نقاط قوت و ضعف در محیط داخلی و نیز تهدیدات و فرصت‌های ناشی از عوامل محیط خارجی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. با توجه به مقدورات و محدودیت‌های مشخص شده می‌توان اهداف استراتژیک این صنعت را با توجه به اهداف کلی کشور(نظام) در بخش صنعت و معدن را مشخص کرده و گزینه‌ها برای نیل به اهداف استراتژیک را تدوین کرد، سپس با ارزیابی گزینه‌ها استراتژی مناسب برای رسیدن به اهداف استراتژیک صنعت انتخاب نمود. برای انجام این تحقیق، با استفاده از جمع آوری اطلاعات معادن فعال کشور شامل اطلاعات مرتبط با آلومینیوم و نیز مسائل و مخاطرات پیش روی این صنعت علی الخصوص نقطه نظرات کارشناسان ارشد فلزات غیرآهنی، پرسنل ارشد معادن، و بخش‌های ارتباط با صنعت، صنایع بزرگ تولید آلومینیوم کشور سعی بر برآورد نقاط قوت و ضعف این صنعت و نیز نقاط فرصت و تهدید این صنعت در سطح کشوری بوده است. پس از شناسایی موارد مذکور، این عوامل تحت بررسی قرار گرفته و با تشکیل ماتریس SWOT ، راهکارهایی ارائه شده است. وضعیت صنعت آلومینیوم که تلفیقی از نقاط ضعف و تهدیدات (وضعیت تدافعی) است مشخص شد. از جمله مهم‌ترین نقاط ضعف تشخیص داده شده، راندمان پایین کارخانه‌های فرآوری بود که به تبع آن نیاز به واردات مواد اولیه افزایش می‌یابد و از جمله مهم‌ترین تهدیداتی که صنعت با آن روبروست دشواری تامین مواد اولیه از خارج از کشور به دلیل تبلیغات سوء و تحریم‌های ناعادلانه است. با کمک روش تحلیل سلسله مراتبی فازی دلفی(FDAHP)، مناسب‌ترین استراتژی انتخاب شده و اولویت‌بندی شده است. مهم‌ترین اولویت تعیین شده، بهبود وضع صنعت با افزایش ظرفیت‌های تولیدی در کشور با هدف کاهش نیاز به واردات، حمایت از تولید کنندگان داخلی و تجهیز واحدهای تولیدی است.