چکیده: کشور ایران دارای ذخایر عظیم معدنی است و عملیات معدنکاری در ایران از دیرباز امری شناخته‌شده است. عملیات حفاری و آتشکاری جزء جداناپذیر معادن بزرگ‌مقیاس برای استخراج مواد معدنی و باطله‌ی همراه است. صنعت ناریه کشور با نزدیک به صد سال قدمت یکی از صنایع با قدمت کشور است؛ به عنوان مثال، صنایع شیمیایی پارچین به ‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان انواع مواد ناریه تجاری در سال 1318 شروع به فعالیت نموده است. هیچ صنعتی نمی‌تواند بدون تحقیق و توسعه، در بازار رقابتی امروزه سربلند باشد. سازمان‌ها، صنایع و شرکت‌های بدون برنامه‌ریزی دچار روزمرگی شده و محکوم ‌به سقوط یا انحطاط‌اند. یکی از روش‌های شناخته‌شده جهت برنامه‌ریزی استراتژیک روش آنالیز SWOT است. در این پایان‌نامه برنامه‌ریزی استراتژیک صنعت ناریه ایران با استفاده از روش SWOT انجام ‌شده است؛ در این روش تمامیت محیطی صنعت ناریه به دو محیط داخلی و خارجی تقسیم می‌شود. در محیط داخلی نقاط قوت و ضعف و در محیط خارجی فرصت‌ها و تهدیدها شناسایی و ارزیابی می‌شود. پس از شناسایی نقاط چهارگانه‌ی موردنیاز در مطالعات SWOT، با تشکیل ماتریس‌های ارزیابی عوامل داخلی/خارجی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها ارزیابی شد. با توجه به نتایج، مهم‌ترین نقاط قوت صنعت ناریه خواست همه‌جانبه مسئولین جهت اعتلای صنعت ناریه کشور، توان بالای تولید مواد منفجره صنعتی با توجه به امکانات موجود، وجود نیروی انسانی با تجربه در صنعت تولید مواد ناریه، قابلیت فروش کل ناریه تولیدشده در داخل و یا صادرات آن به کشورهای همسایه، وجود پتانسیل تولید محصولات بر اساس استانداردهای رایج در جهان و رشد صعودی فروش(داخلی) طی سالیان اخیر با توجه به افزایش روزافزون حجم استخراج مواد معدنی است. مهم‌ترین نقاط ضعف این صنعت تغییر متوالی قیمت محصول نهایی با توجه به تغییر متغیرهای کلان اقتصاد کشور، پایین بودن دقت و صحت خواص محصولات نهایی، وجود دیدگاه امنیتی نسبت به مواد منفجره‌ی صنعتی و نبود شفافیت اطلاعات لازم جهت تحقیقات مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاه‌های کشور، ضعف در تولید بر اساس استانداردهای کشورهای صنعتی مهم تولیدکننده‌ی ناریه، نبود شرکت تخصصی مشاوره‌ای درزمینه‌ی مهندسی انفجار در کشور و بالا بودن قیمت تمام‌شده در مقایسه با رقبای خارجی در اکثر واحدهای تولیدی می‌باشد. مهم‌ترین فرصت‌هایی که این صنعت با آن روبرو است به ترتیب عبارت‌اند از: پتانسیل افزایش مصرف تولیدات ایرانی با توجه به نام‌گذاری سال (ها) توسط رهبری در جهت اهتمام به تولیدات ملی و اجرای اقتصاد مقاومتی، حمایت دولت از بخش معدن و ارائه تسهیلات به آن‌ها جهت طرح‌های توسعه معادن، وجود زیرساخت‌های مناسب حمل‌ونقل برای صادرات ناریه به کشورهای همسایه و در داخل کشور، وجود ظرفیت بالا در بخش معدن و تقاضا برای انواع ناریه و رشد روزافزون حجم استخراجی ذخایر معدنی و نیز ذخیره‌ی اکتشاف شده‌ی معادن و پیش‌بینی افزایش رشد متوسط سالانه تقاضای داخلی ناریه. مهم‌ترین تهدیداتی که این صنعت را می‌تواند تحت تأثیر قرار دهد به ترتیب عبارت‌اند از: بالا بودن نرخ تورم، وجود دیدگاه امنیتی مدیران کلان و سیاست‌گذاران مربوطه نسبت به مواد منفجره‌ی صنعتی، عدم وجود ثبات سیاسی در سطح کلان کشور، احتمال افزایش واردات ناریه به دلیل کاهش نرخ تعرفه‌های وارداتی پس از عضویت در WTO و آزادسازی محدودیت‌های موجود و از دست دادن تمام یا بخشی از بازار مصرف داخلی، عدم تناسب قوانین و مقررات مرتبط با صنعت با الزامات جهانی‌شدن و تجارت جهانی، دشواری یا گاها عدم امکان واردات دانش فنی و تکنولوژیکی از کشورهای صاحب‌نام درزمینه‌ی ناریه صنعتی و هزینه بالای تولید در کشور نسبت به شرایط جهانی. ارزیابی عوامل داخلی/خارجی نشانگر این است که وضعیت صنعت ناریه ایران در حالت تدافعی است، در وضعیت تدافعی نقاط ضعف نسبت به نقاط قوت صنعت اهمیت و اثربخشی بیشتری دارد و همین‌طور از نظر محیط خارجی نیز تهدیدها اهمیت بیشتری نسبت به فرصت‌ها دارد. پس از شناسایی دقیق وضعیت صنعت ناریه در قالب مختصات SWOT با توجه به وضعیت شناسایی‌شده (حالت تدافعی) استراتژی‌های مناسب با وضعیت فعلی ارائه شده است؛ در نهایت استراتژی های مورد شناسایی با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی و اولویت سنجی قرار گرفته اند. از بین استراتژی های مشخص شده، مهمترین اولویت در استراتژی های شناسایی شده عبارت است از: "تولید بر اساس استاندارد های جهانی و در کل بهبود کیفیت تولید".