چکیده: امروزه بیوتکنولوژی نقش بسیار مهمی در حذف یون‌ها‌ی فلزات سنگین موجود در آب و خاک بر عهده دارد. باکتری، قارچ، مخمر و جلبک دریایی از جمله جاذب‌ها‌ی بیولوژیک مناسبی هستند که برای فرآیند جذب مورد استفاده قرار می گیرند. در مطالعه حاضر جذب یون‌ها‌ی مس و منگنز موجود در پساب اسیدی معدن مس سرچشمه کرمان که نسبت به سایر یون‌ها‌ غلظت بیشتری داشتند، با استفاده از باکتری باسیلوس تورنجینسیس- که از خود پساب معدن مذکور استخراج گردید- در دو سیستم فلاسک غوطه ور (ناپیوسته) و بستر تثبیت (پیوسته) بررسی شد. غلظت سایر یون‌ها‌ ناچیز بود و از تأثیر آن ها بر جذب چشم پوشی گردید. در سیستم فلاسک غوطه ور عوامل مؤثر بر میزان جذب توسط گونه باسیلوس بهینه سازی شدند. مقادیر بهینه این عوامل که pH، مدت زمان تماس بین جاذب و پساب، غلظت جاذب و دما بودند به ترتیب 6، min 150، gr/L 1 و ˚K 308 به دست آمد. در این شرایط جذب ناپیوسته موفق به حذف 32 و 25 درصد مس و منگنز موجود در پساب شد. داده‌ها‌ی جذبی حاصل برای دو یون فلزی با مدل‌ها‌ی لانگمویر و فروندلیش مقایسه گردید و مشاهده شد که این داده‌ها‌ برازش بیشتری با مدل لانگمویر دارد. حداکثر جذب به دست آمده در مدل لانگمویر به ترتیب mg/g29/2 و mg/g 17/9 برای مس و منگنز بود. در مطالعه سیستم پیوسته جذب یون‌ها‌ی مس و منگنز موجود در نمونه پساب شماره یک توسط بایومس باکتری تثبیت شده در ستون، تأثیر تغییرات سرعت جریان مورد بررسی قرار گرفت. در 15 دقیقه اول عملیات و در سرعت‌ها‌ی مختلف، 100% مس و حدود 90% منگنز موجود در پساب جذب ستون شد که این موضوع کارایی بیشتر سیستم پیوسته را در مقایسه با سیستم ناپیوسته نشان می دهد. نتایج تجربی نشان داد با افزایش سرعت جریان، زمان رخنه (زمان لازم برای رسیدن غلظت خروجی به مقدار مورد نظر) کاهش می-یابد. همچنین افزایش سرعت جریان، سبب کاهش میزان جذب تعادلی (حداکثر جذب ستون) می گردد. برای پیش بینی منحنی رخنه و پارامترهای مشخصه ستون از دو مدل توماس و یون - نلسون استفاده شد. مطالعه واجذب و بازجذب در هر دو سیستم پیوسته و ناپیوسته، در 5 چرخه انجام گردید که نتایج حاصل نشان داد میزان بازجذب پس از هر مرحله واجذب و بازیابی جاذب، بیش از 90 درصد بیشترین جذب در چرخه اول خواهد بود که این موضوع ارزش جاذب از نظر اقتصادی را نیز توجیه می نماید.