چکیده: مدیریت بخش معدن را می‌توان شامل به کارگیری اصول منطقی مدیریت در جهت بهره‌برداری بهینه از منابع معدنی کشور بر مبنای تلفیق رویکردهای بنگاهی و ملی دانست. در این تحقیق، رویکردهای مدیریت بخش معدن در جهت ارتقای سهم آن در اقتصاد ملی با استفاده از روش پویایی سیستمی به عنوان یکی از سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری مدل‌سازی شده است. در این راستا بهبود ارزش افزوده به عنوان مهمترین عامل ارتقای بخش در سطح اقتصاد کلان هدفگذاری گردید و به بررسی عوامل موثر بر ایجاد ارزش افزوده محصولات معادن و میزان تولید بهینه بخش معدن پرداخته شده است. مدل کلی ارائه شده در این تحقیق دارای هشت زیرمدل اصلی شامل عرضه و تقاضا، منابع معدنی، ارزش افزوده، هزینه و درآمد، سرمایه‌گذاری، فناوری، سرمایه و نیروی انسانی می‌باشد. در این راستا، با جمع‌آوری داده‌های هشت ماده معدنی منتخب معادن در بازه زمانی 1375 تا 1384 و بکارگیری نظریه تابع تولید، تابع تولید کاب داگلاس با دو نهاده سرمایه و نیروی کار برای ارزش افزوده بالقوه واحد تولید محصولات معادن برآورد گردید. همچنین با بررسی عوامل موثر بر شکل گیری هر یک از نهاده‌ها با استفاده از روش پویایی سیستم، تاثیرات متقابل پارامترها و بازخوردهای مربوطه استخراج و در مدل اعمال گردید. مولفه‌های کیفی نیروی انسانی نیز در سه گروه دانش، تجربه و مهارت دسته‌‌بندی و کمی‌سازی گردید. در ادامه، با بررسی عوامل موثر بر فناوری به عنوان عامل اصلی ارتقای بهره‌وری نهاده‌ها، مولفه‌های تحقیق و توسعه، سرمایه و کیفیت نیروی انسانی به عنوان اجزای اساسی ارتقای فناوری تعیین گردید و تاثیرات متقابل آن با دیگر اجزای مدل مشخص گردید. در خصوص مدیریت استخراج معادن، با تلفیق ظرفیت سازی محصول در طول زنجیره تولید با رویکردهای بنگاهی و ملی در بهره‌برداری از منابع تجدیدناپذیر معدنی، روابط دینامیک تولید بهینه بر مبنای بیشینه‌سازی تابع منافع اجتماعی و ارزش حال سود نهایی تولید استخراج و در مدل اعمال گردید. مدل نهایی ارتقای ارزش افزوده بخش معدن بر مبنای تلفیق پارامترهای ارزش افزوده واحد تولید و میزان محصول نهایی فروش رفته به دست آمد. پس از اجرای مدل در بازه زمانی 1376 تا 1394، روند تغییرات پارامترهای عمده بخش معدن به ازای سناریوهای مختلف و نیز آثار اجرای سیاست‌های جدید بررسی گردید. بر مبنای نتایج تحقیق، پیش بینی می گردد که ارزش افزوده بخش معدن به قیمت ثابت سال 1376 با رشدی معادل 2/13 درصد تا سال 1394 به قریب 12 هزار میلیارد ریال برسد. همچنین در این دوره، استخراج معادن با نرخ رشدی معادل 1/13 درصد به 481 میلیون تن افزایش خواهد یافت. در خصوص پیش‌بینی نتایج اجرای چهار برنامه مدیریت بخش معدن در قالب دو سیاست عمده کمک به تشکیل سرمایه و ارتقای فناوری نشان می دهد که برنامه های ارتقای فناوری از جمله کمک به ایجاد واحدهای جدید تحقیق و توسعه، ضمن دارا بودن هزینه کمتر، کارآیی بالاتری در خصوص ارتقای ارزش افزوده نسبت به برنامه های کمک به تشکیل سرمایه ثابت دارد و در صورت انجام حمایت های لازم در این خصوص، ارتقای ارزش افزوده معادن تا 20 درصد در سال 1394 قابل تحقق می باشد.