چکیده: بحران کمبود آب و نسل جدید انرژی های سازگار با محیط زیست از مهمترین چالش های روز دنیا به حساب می آید. یکی از راهکارهای رسیدگی به این چالش ها احداث سد و نیروگاه برق آبی است. از آنجائیکه خیلی از تجهیزات نیروگاه و شبکه به تغییرات فرکانس حساس هستند، ثابت بودن سرعت توربین یکی از ضروریات مبرم است. کنترل سرعت توربین وظیفه سامانه گاورنر بوده و در بیشتر سامانه های گاورنر از کنترل کننده های تناسبی، انتگرالی، مشتق گیر (PID) برای این منظور استفاده می شود. سیستم کنترل سرعت توربین(ژنراتور) شامل سیستم هیدرولیک، توربین، سرو موتور(جهت باز و بسته نمودن دریچه) و ژنراتور می باشد. ویژگی نامی نیمم فاز بودن سیستم، پیچیدگی، غیرخطی بودن و عدم قطعیت های سیستم باعث می شود که تنظیم ضرایب PID امری دشوار باشد. از اینرو در این پایان نامه برای تنظیم این ضرایب از الگوریتم های تکاملی از جمله ژنتیک و بهینه سازی انبوه ذرات که عملکرد مناسبی در مسائل بهینه سازی داشته اند استفاده می-شود. هرچند الگوریتم بهینه سازی انبوه ذرات نتایج مناسب تری نسبت به ژنتیک دارد اما مشکل هر دو الگوریتم کند بودن همگرایی است که جهت رفع این مشکل از الگوریتم بهینه سازی انبوه ذرات برای بهینه سازی وزنهای اولیه شبکه عصبی جهت تنظیم ضرایب PID استفاده می شود. چون مدل سیسم دقیق نبوده و دارای عدم قطعیت می باشد از یک شناساگر نیز برای تنظیم دقیقتر ضرایب کنترل کننده استفاده می شود. درنهایت برای مدلسازی یک سیستم واقعی از مشخصات سد دز استفاده شده و الگوریتم های فوق برای شناسایی و کنترل این سد شبیه سازی شده است. در شبیه سازی ها عملکرد کنترل کننده به ازای تغییرات ناگهانی بار و تغییر نقطه تنظیم نیز انجام می گیرد.