چکیده: دانستن رفتار جذب و واجذب آلاینده های آلی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها توسط رس ها، نقش مهمی را در کنترل خطر و تحرک‌پذیری این ترکیبات در محیط‌زیست ایفا می‌کند. هدف از تحقیق حاضر بررسی فرآیند جذب آنتی‌بیوتیک ونکومایسین از محلول آبی با استفاده از جاذب‌های نانو بنتونیت خام و اصلاح شده با اکسید منگنز و همچنین ارزیابی واجذب آن از جاذب‌های مذکور بوده است. در این جهت ابتدا خصوصیات جاذب‌ها به‌وسیله آنالیزهای SEM، XRD، BET، EDX و FTIR تعیین گردید. تاثیر عوامل موثر بر فرآیندهای جذب و واجذب از جمله دوز جاذب، pH، زمان تماس، غلظت اولیه آلاینده و قدرت یونی محلول مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مورد بنتونیت خام، فرآیند جذب شدیدا وابسته به pH و قدرت یونی محلول بوده که این وابستگی برای جاذب اصلاح شده وجود نداشت. وجود گروه‌های C-O-C و C=C در نتایج آنالیز FTIR پس از جذب، وقوع جذب ونکومایسین توسط هر دو جاذب را به اثبات رسانید. با توجه به نتایج، فرآیند جذب ونکومایسین برای هر دو جاذب از مدل سینتیک شبه مرتبه دوم و ایزوترم جذب لانگمویر پیروی می‌نماید. بیشینه ظرفیت جذب برای جاذب خام و اصلاح شده به‌ترتیب برابر با ۳۷۰/۳۷ و ۳۲۲/۵۸ میلی‌گرم بر گرم تعیین شد. عدم وابستگی عملکرد بنتونیت اصلاح شده با اکسید منگنز به pH و قدرت یونی محلول، مزیت استفاده از این جاذب در حذف ونکومایسین نسبت به بنتونیت خام را نشان می‌دهد. بررسی فرآیند واجذب وانکومایسین از جاذب ها نشان داد که میزان واجذب ونکومایسین با افزایش غلظت کاتیون‌ها (+NA+، Ca۲ و +Al۳) افزایش یافت و فرآیند واجذب به شدت وابسته به pH بود. همچنین قدرت فرآیند واجذب ونکومایسین در ظرفیت‌های بالای جذب جاذب‌ها با استفده از نمک‌ها، به‌ترتیب AlCl۳ > CaCl۲ > NaCl تعیین گردید. این امر معلوم می-سازد که کاتیون‌ها با شارژ مثبت بالاتر و قطر یون آبپوشانی شده کوچکتر، برای حذف ونکومایسین جذب شده، ارجحیت دارند. به‌طور کلی نتایج، غالب بودن مکانیسم تبادل کاتیونی در فرآیند جذب و واجذب توسط هر دو جاذب را معلوم می‌کند.