چکیده: کاهش رشد رویشی گیاهچه‌ها، یکی از پیامدهای زوال بذر است که منجر به کاهش قدرت رقابت گیاه، استفاده از امکانات محیطی و قدرت تحمل در برابر شرایط نامساعد محیطی می‌شود و به کشاورزان خسارت وارد می‌کند. بنابراین باید به دنبال راه‌حل‌هایی جهت افزایش بازدهی این بذور زوال یافته، طی دوره‌های انبارداری باشیم. از این‌رو به‌منظور بررسی تأثیر پیریدوکسین برخصوصیات گیاه سویا حاصل از بذور زوال یافته در شرایط عدم وجین علف‌هرز، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1393 در دانشگاه شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 2 سطح علف هرز (عدم وجین و وجین)، زوال بذر در 3 سطح (صفر، 70 و 90 ساعت) و پیش تیمار بذرها با پیریدوکسین در 3 سطح (صفر، 0/02 و 0/04 درصد) بودند. فرسوده کردن بذور سویا در مدت زمان 70 و 90 ساعت در رطوبت 100 درصد و دمای 40 درجه سانتی گراد انجام شد. مدت زمان پیش‌تیمار با سطوح پیریدوکسین نیز 6 ساعت بود. نتایج نشان داد عدم وجین علف‌های هرز و همچنین افزایش درجه فرسودگی موجب کاهش وزن خشک برگ، ساقه و غلاف، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، کلروفیل a و b، کاروتنوئید، کاهش فعالیت کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز، درصد و عملکرد روغن، درصد و عملکرد پروتئین، قندهای محلول برگ و شاخص سطح برگ شد. با افزایش درجه فرسودگی بذر میزان پراکسیداز نیز مانند سایر آنزیم‌ها کاهش یافت. پیش‌تیمار بذور با پیریدوکسین به‌ویژه در غلظت 0/02 درصد، افزایش معنی‌دار در اکثر صفات مانند وزن خشک برگ، ساقه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد دانه، کلروفیل a و b، کاروتنوئید، فعالیت آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، عملکرد روغن، درصد پروتئین و عملکرد پروتئین را به دنبال داشت. پیریدوکسین تأثیر معنی‌داری روی بذور زوال یافته سویا نداشت. طبق نتایج به‌دست آمده، بذرهای زوال یافته توانایی کمتری در رقابت با علف‌های هرز داشتند که سرانجام منجر به کاهش بسیار معنی‌داری در عملکرد دانه گردید. البته استفاده از غلظت 0/02 درصد پیریدوکسین در این شرایط موجب بهبود پارامترهای رشد و عملکرد شد. بنابراین در مجموع این غلظت از پیریدوکسین را می‌توان به‌عنوان مؤثرترین غلظت در شرایط وجین و عدم وجین در محدوده این آزمایش معرفی کرد.