چکیده: حوضه نفتی زاگرس یکی از بزرگترین و مهم‌ترین حوضه‌های نفتی است که به واسطه حضور ساختمان‌های تاقدیسی و ناودیسی منظم با روند شمال‌غربی– جنوب شرقی، میدان‌های نفتی عظیمی را در خود جای داده است. در این تحقیق نتایج آنالیز دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (GC)، کروماتوگرافی گازی- طیف‌سنج جرمی (GC-MS) و پیرولیز راک-اول، در نمونه‌های سازند پابده در برخی از میادین نفتی فروافتادگی دزفول شمالی واقع در جنوب غرب کشور مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی آلی در این مطالعه، نوع کروژن، تجزیه و تخریب زیستی نمونه‌ها، میزان بلوغ، شرایط محیط رسوبی و پتانسیل هیدروکربنی‌ نمونه‌های سازند مذکور مورد ارزیابی قرار گرفته است. بر اساس نتایج حاصل از آنالیز دستگاه کروماتوگرافی گازی و مقادیر بدست آمده برای پریستان و فیتان، اکثر نمونه‌های سازند پابده کروژن نوع II را نشان می‌دهند. نتایج حاصل از پیرولیز راک اول نمونه‌های سازند پابده نیز تیپ کروژن عمدتاً از نوعII و کمتر از مخلوط II-III را نشان می‌دهند. کروماتوگرافی گازی، منشأ مواد آلی سازند پابده را از نوع دریایی مانند فیتوپلانکتون‌ها، زئوپلانکتون‌ها و جلبک‌ها نشان می‌دهد که در یک محیط شدیداً احیایی ته‌نشست یافته‌اند. همچنین نتایج حاصل از آنالیز دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی از جمله نسبت بالای Home C34/C35 در نمونه های مورد مطالعه نشان دهنده محیط‌های دریایی نسبتاً احیایی است. مقادیر نرمال کربن از جمله C27 ،C28 C29، نیز نشان می‌دهند که مواد آلی تشکیل دهنده نمونه‌ها اکثراً از فیتوپلانکتون‌ها و باکتری‌ها نشأت گرفته‌اند، بجز دو نمونه که در نزدیکی محدوده دیاتومه‌ای قرار گرفته‌اند. نمودارهای ستاره‌ای بر مبنای نتایج کروماتوگرافی گازی و مقادیر کربن C15، C17 و C19 ، منشأ جلبک و باکتری را برای مواد آلی نشان می‌دهد، اما فراوانی C25 ، C27 ، C29 نشان دهنده مواد آلی منشأ گرفته از گیاهان خشکی است. بر اساس نتایج دستگاه‌ کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی و هوپان های Ts/Ts+Tm در مقابل ضریب نسبت استران های منظم (C29(29S/29S+20R در نمونه های سازند پابده اکثر نمونه‌ها در محدوده بالغ قرار گرفته‌اند. نتایج حاصل از پیرولیز راک-اول نمونه‌های سازند پابده نیز نشان دهنده ابتدای بلوغ حرارتی (پنجره نفتی) و یا انتهای دیاژنز می‌باشد. با استفاده از نتایج آنالیز کروماتوگرافی گازی-طیف‌سنج جرمی، نوع نفت‌های سازند پابده اکثراً از نوع نفت‌های پارافینی مشخص گردیده‌اند هرچند تعدادی از نمونه‌ها نیز ترکیب نفتنیکی را نشان می‌دهند.