چکیده: بلندی‎های شمال شاهرود (منطقۀ مطالعاتی)، بخشی از نیمۀ جنوبی البرز خاوری است. مطالعات چینه‎نگاری در این منطقه، وجود واحدهای سنگی مزوزوئیک را با راستای چیرۀ شمال خاور- جنوب باختر نشان می‎دهد. دامنۀ جنوبی این بلندی‎ها تحت پوشش نهشته‎های کواترنری است که شهر شاهرود بر روی آن‎ها بنا شده است. در این پژوهش شکستگی‎های موجود در این واحدهای سنگی مورد بررسی قرارگرفتند. علاوه بر راندگی شاهرود که نتیجۀ فرآیندهای زمین ساختی قدیمی است، گسل‎های نوزمین‎ساختی دیگری همچون گسل کواترنری شاهرود با سازوکار راستالغز چپ ‎بر، گسل‎های شرق آبشار و غرب آبشار به ترتیب با سازوکار امتدادلغز راست بر و چپ بر شناسایی شدند. امتداد این گسل‎ها به ترتیب شمال خاوری- جنوب باختری، شمال باختری- جنوب خاوری و شرقی-غربی است. مهم‎ترین رویداد گسلش شناسایی شده در این پژوهش، گسل کواترنری شاهرود با سازوکار راستالغز چب‎بر و درازایی در حدود 60 کیلومتر از شاهرود تا دامغان است. وجود گسل راندگی شاهرود همراه با گسل‏های نزدیک به قائم دارای خش خط‎های متقاطع نشان دهندۀ چندین فاز گسلش است که جدیدترین آن‏ها مؤلفه امتدادلغز غالب دارد. رخداد گسلش با سازوکارهای متفاوت نشانگر تغییرات میدان تنش در طول زمان است. محاسبات تنش دیرین بر مبنای تحلیل لغزش گسل‏ها با تکیه بر داده‎های نوزمین‎ساختی، موقعیت تنش‎های اصلی 1σ، 2σ و 3σ را به ترتیب 05/001، 80/238 و 08/092 نشان داد. به نظر می‏آید این میدان تنش که همراه با جنبش گسل کواترنری شاهرود بوده است شکستگی‎های به نسبت کوچکتری را از نوع برشی‎های ریدل همراه داشته و همچنین گسل‎های از پیش ساخته را به جنبش مجدد کشانده است. گسل‏های پیش ساخته مطابق وضعیت هندسی خود نسبت به میدان تنش جدید واکنش‏های جنبشی متفاوت داشته‎اند.