چکیده: در دهه اخیر، علم ژنتیک و به ویژه ژنتیک مولکولی دچار تحولات بسیاری شده است. یکی از این تحولات، ظهور فناوری ریزآرایه، به عنوان ابزاری بسیار قدرتمند جهت مطالعه و تحلیل رفتار هزاران ژن به طور همزمان می‌باشد. تصاویر حاصل از فناوری ریزآرایه نقش مهمی در کشف، تشخیص و درمان بیماری‌ها بر عهده داشته و نحوه تحلیل این تصاویر، تأثیر مستقیمی در نتایج بدست آمده دارد. اما سیستم‌هایی که به منظور تحلیل این تصاویر وجود دارند تنها قادر به کمی‌سازی تصاویر (استخراج داده‌های خام از تصویر) ریزآرایه هستند و عموماً بصورت دستی عمل می‌کنند. هدف از این پایان‌نامه، ارائه یک سیستم خودکار جهت استخراج و تحلیل داده‌ها از تصاویر ریزآرایه به منظور تشخیص بیماری‌های سرطانی می‌باشد. سیستم پیشنهادی شامل سه فاز اصلی پردازش تصویر، داده-کاوی و شناسایی بیماری می‌باشد. در فاز پردازش تصویر عملیاتی مانند حذف نویز، رفع چرخش، تعیین مکان ژن‌، حذف پس‌زمینه و استخراج داده‌های خام از تصویر انجام می‌گیرد. فاز داده‌کاوی نیز شامل نرمال‌سازی داده‌های استخراج شده و انتخاب ژن‌های مؤثرتر می‌باشد. در فاز سوم، با توجه به داده های استخراج شده عمل شناسایی و تشخیص بیماری انجام می گیرد. در این پژوهش از مجموعه تصاویر ریزآرایه سرطان سینه، سرطان خون و غدد لنفاوی تهیه شده توسط دانشگاه استنفورد به منظور بررسی و آزمایش سیستم پیشنهادی استفاده شده است. نتایج بدست آمده از آزمایش نشان می دهد که دقت این سیستم در مرحله تعیین مکان ژن‌ها بر روی تصاویر ریزآرایه بیش از 98% است. همچنین این سیستم قادر به شناسایی نوع سرطان در پایگاه داده ی سرطان سینه، سرطان غدد لنفاوی و سرطان خون به ترتیب با دقت 95/45%، 100% و 94/11% می باشد.